MI PENE :D

DATOS PRINCIPAIS

Autor: Velázquez

Obra: "As Meninas"

Cronoloxía: Século VII

CONTEXTO HISTORICO

Velázquez pintou este cadro en 1656, ano pertencente ao reinado de Felipe IV, penúltimo monarca da dinastía dos Austrias. Facía máis de dez anos (1643) que tivera lugar a caída do valido Conde-Duque de Oliveirais, e oito anos (1648) do final da Guerra dos Trinta Anos co resultado da Paz de Westfalia, cuxas consecuencias para España e o reinado de Felipe IV foron unha clara decadencia. No ano en que Velázquez pintou As Meninas, o rei estaba xa moi envellecido e con evidentes signos de cansazo ben demostrados na obra do mesmo autor, Retrato de Felipe IV (entre 1656 e 1657). Foi neste ano de 1657 cando Inglaterra e Francia pactaron a repartición das posesións españolas en Flandes, comezando un duro ataque contra a monarquía española, que terminou coa derrota de Dunkerque na batalla das Dunas por parte de Felipe IV e a firma do Tratado dos Pireneos en 1659. Logo da execución deste cadro en 1660, impúxose o matrimonio entre o rei de Francia Luís XIV e a Infanta María Teresa, filla de Felipe IV. Velázquez, debido ao seu cargo na corte española, tivo que desprazarse á Illa dos Faisanes para preparar este encontro; logo desta viaxe, faleceu en Madrid.

Desde os anos 1650, Velázquez polo seu cargo na corte e durante a súa segunda viaxe a Italia recibiu o encargo de adquirir diversas obras pictóricas entre as que se atopaban algunhas realizadas por Tiziano, o Veronés e Tintoretto.11 Velázquez tivo contacto nestes anos próximos ás Meninas con Francisco Rizi, que en 1655 foi nomeado pintor do rei e en 1659 traballou na decoración do Salón dos Espellos do Alcázar xunto con Carreño e baixo a supervisión de Velázquez. Juan Carreño de Miranda foi amigo e protexido de Velázquez aínda que pertencía a unha xeración máis nova. Dous anos logo de terminado o lenzo das Meninas, en 1658, atopábanse en Madrid xunto con Velázquez os grandes pintores Zurbarán, Alonso Cano e Murillo. Zurbarán testificou e tomou parte activa no proceso que finalmente permitiu a Velázquez ingresar na Orde de Santiago.
Foi enterrado o 6 de agosto de 1660 co vestido e a insignia de cabaleiro da Orde de Santiago, distinción que tanto desexou conseguir en vida. Dise, sen ter ningunha certeza oficial, que foi Felipe IV o que despois do falecemento do artista engadiu á pintura das Meninas a cruz da orde sobre o peito de Velázquez.

ANALISE

A escena transcorre nunha das estancias do Alcázar de Madrid. A infanta Margarita atópase no centro da composición, un factor que, xunto á luminosidade que lle deu o pintor, convértea no personaxe máis relevante do cadro. Aos seus lados, Isabel Velasco e Agostiña Sarmiento son as ?meninas?, xunto ás que se atopan os ananos da corte, en actitude lúdica co can que hai aos seus pés. Nun segundo plano, na penumbra, vemos a Marcela de Ulloa e a un home anónimo. Á esquerda aparece o autorretrato de Velázquez, realizando o seu labor como pintor da corte e, ao fondo da estancia, atópase José Neto, aposentador da raíña, nunha posición que destaca por ser o centro da perspectiva do cadro.

Podemos ver dous personaxes máis de máxima importancia: na parede do fondo, xunto á porta, reflíctense no espello as figuras de Felipe IV e Mariana de Austria. Se non fose polo toque de luz que o pintor dá ao espello non reparariamos neles, e ata parece que sexa un cadro máis dentro da estancia. Este xogo visual, un tanto enigmático, permítenos obter máis información das persoas que hai no espazo representado.

En 1984, no medio dunha forte controversia, foi restaurado baixo a dirección de John Brealey, experto do Museo Metropolitano de Nova York. A intervención reduciuse máis ben a eliminar capas de verniz que habían amarilleado e alteraban o efecto das cores. O estado actual da pintura é excepcional, especialmente se se ten en conta o seu gran tamaño e antigüidade.

Velázquez preséntanos nesta obra a intimidade do Alcázar e coa súa mestría fainos penetrar nunha terceira dimensión. Coa escena que mostra inmortaliza un só instante da vida cotiá dos seus personaxes. A luz e a atmosfera do cadro son a consecuencia do dominio e o xenio artístico do pintor sevillano.

Velázquez retrátase no cadro pintando aos reis, cuxa imaxe vemos reflectida nun pequeno e pouco destacado espello, ao fondo da escena.

Como espectadores, sentímonos observados ante a mirada do pintor. A nosa visión da escena é a mesma que a dos reis que están sendo retratados por Velázquez.

Este xesto de Velázquez confirma a importancia que naquel momento tiña a figura do pintor na corte. Ademais, dá un paso importante na representación do mundo real a través da arte, xa que consegue integrar o espazo do espectador co espazo representado.